Daha önce Ziraat Odasının tüm üreticilerden kestiği aidatı gündeme taşıyan Mali Müşavir ve Bağımsız Denetçi Temel Ali Uzun, ÇAYKUR tarafından kesilip bu aidatların Ziraat Odalarına ödenmesinin kanunsuz olduğunu ifade etmişti. ÇAYKUR'un Ziraat odalarına tahsildarlık yapmasını eleştiren Uzun, şimdide müstahsilleri ilgilendiren yeni ve önemli bir konuyu gündeme taşıdı.
ZİRAAT ODASININ AİDAT KESİLMESİ KEYFİDİR, YASALARDA BÖYLE BİR HÜKÜM YOKTUR
Borsa kesintisini müstahsilden mi kesilmesi gerekir, yoksa ilgili çay fabrikası işletmelerinden mi konusunda değerlendirme yapan Uzun, 'Bilindiği üzere müstahsillerden sattıkları çay bedelleri üzerinden bazı kesintiler yapılmaktadır. Bunlar stopaj, Ziraat Odası aidatı ve Borsa kesintisidir.
Stopaj kesintisi kanunun 193 sayılı GVK 94, madde 11 bendinde açık seçik belirtilmiştir. Ziraat Odası aidatı kesilmesi keyfi olup yasalarda böyle bir hüküm yoktur' dedi.
MÜSTAHSİL BU KESİNTİLERİ KENDİ ÖDERSE ÖDEYEBİLİR
Borsa tescil ücreti kesintisi ile ilgili konuyu değerlendiren Uzun, 'Çay müstahsili olarak sattığı ürünün bedellerinden kesintilerin yapılabilmesi için yapılan bu kesinti kanuna veya kanuna bağlı mevzuat çerçevesinde veya yazılı talebin olması veya mahkeme kararına göre yapılmalıdır. Kesintinin gerekçesi olarak gösterilen 5174 sayılı Odalar ve Borsalar Birliği Kanunun ilgili maddelerinde borsa kesintisi adı altında bir hüküm, ifade ve terim olmadığı, kanunun 46 ve,47 maddeleri ile yönetmelikleri düzenleyen 48 maddesi kapsamındaki yönetmeliklerde tescil işleminden tescil ücreti olarak bahsedilmektedir. Ayrıca kanunun borsa gelirleri başlıklı dördüncü bölümdeki 49. maddesinin c bendinde muamele tescili ücreti olarak ifade edilmektedir. 5174 sayılı kanuna göre çıkarılan 08.01.2005 tarih ve 25694 sayılı Resmi gazetede yayınlanan tescille ilgili yönetmeliğin tescil ücreti başlıklı 14. madde kapsamında tescil ücretinin tescil ettiren tarafından ödemesinin esas olduğu, buna ilaveten borsa meclisinin üyelerinden tescil ücretine mahsuben avans alabileceğine dair karar verebilir hükmü mevcuttur. Ayrıca 06.01.2005 tarihli Ticaret Borsalarında tescile tabı maddeler yönetmeliğinin 10 maddesinde tescil ücretinin ödeme yükümlülüğü Tacir sıfatını taşıyan tarafa ait olduğu belirtilmiştir. Buradan görüleceği borsaya tabi maddelerin tescili sırasında yapılan işlemlerinden alınan bedel tescil ücreti olup kesinti değildir ve bu ücreti tescil ettiren borsa üyesi gerçek veya tüzel kişiler öder. Tescil ücreti, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun 94.maddesinin 11 bendi çerçevesinde Ticaret borsalarında tescil ettirilip ettirilmesi göz önünde bulundurularak tescil ücreti müstahsile yansıtılmaktadır. Bu konu hakkında ne yazık ki müstahsil isteğinin dışında mağdur edilmektedir' diye konuştu.
.jpg)
TMO TESCİL ÜCRETİNİ KESMİYOR, ÇAYKUR NEDEN KESİYOR?
Bu işlemin tamamen tescil ettiren kuruma ait olup ilgili kurum hammadde satın aldığı kişi veya kurumlardan satın aldığı tescil ücretine tabi ürün bedelinden daha az stopaj kesilmesini sağlaması ticari örf ve adetlere göre ticaretin genel kabul görmüş ilkelerindendir. Stopajın yüzde 4 yerine tescil edilerek yüzde 2 oranında kesilmesinin sağlanması tecil ücretinin müstahsile yansıtılmasını veya müstahsilden kesilmesini yasallaştırmaz. Bu olay müşterisinin veya hammaddesini temin eden müstahsilinin yüzde 2 kazanç sağlaması için binde ikilik bir maliyeti katlanmış olması olayıdır. Bununla ilgili müstahsil aleyhine yargı kararları olsa da, şunun bilinmesi isterim ki, bana göre belki de en önemlisi Toprak Mahsulleri Ofisi müstahsilden aldığı ürünlerden borsa tescil ücreti kesintisi yapmıyor. Yani borsa tescil ücretini Toprak Mahsulleri Ofisi kendisi ödüyor. ÇAYKUR müstahsilden kesiyor. Özel Çay fabrikaları müstahsilden kesiyor. ÇAYKUR ile TMO aynı statüye tabidir. İki kurumda kamu yanı devlete aittir. TMO kesmiyor, ÇAYKUR ve özel firmalar müstahsilden kesinti yapıyor. Toplam rakam ne kadar ise yılda tam 6 trilyon'dur. Gerekçe ne biliyor musunuz. Bu gelenek haline geldiğinden çay müstahsilden kesilmektedir. Şayet tescil ücretinin müstahsilden kesilmesi gerektiği veya bunun böyle devam etmesi halinde; müstahsillerin borsada oy kullanma hakları doğmaktadır. Şöyle ki, kesintiyi müstahsilden yapacaksın, borsada özel fabrika veya ÇAYKUR oy kullanacak. Kesinti müstahsilden yapılacak, borsada müstahsilin hiçbir söz hakkım olmayacak. Kısaca parayı ödeyen ben (Müstahsil) düdüğü (Borsada) çalan ÇAYKUR ve özel fabrikalardır. Bu nedenlerden dolayı Toprak Mahsulleri Ofisi gibi borsa kesintilerinin müstahsillerden kesilmemesi gerekir. Şayet kesilecek ise borsada müstahsillere de oy hullanma hakkı tanınmalıdır' ifadelerine yer verdi.
