Doğu Karadeniz’in önemli tarım kaynaklarından çayın atık liflerinin ekonomiye kazandırılıp, topraksız tarımda kullanılması için ÇAYKUR Çay Araştırma Enstitüsü tarafından proje çalışması başlatıldı. Olumlu sonuç veren projeye, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi ile Ankara Üniversitesi’nden pek çok akademisyen ile bilim insanları destek verdi. Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü bünyesinde oluşturulan özel serada sürdürülen çalışmalarla Hindistan cevizi kabuklarının işlenerek sıkıştırılmasıyla elde edilip, tarım ve peyzaj uygulamalarında kullanılan ve yüksek su tutma kapasitesine sahip ‘kokopit’e (Hindistan cevizi liflerinden elde edilen doğal toprak) alternatif yeni yerli ürün ortaya çıkarıldı. Farklı bitki ve tohumlar üzerinde yapılan denemelerin yanı sıra kabak, fasulye ve domates gibi bitkilerde verimli sonuçlar alınan ürüne ‘çaykopit’ adı verildi. Topraksız tarımda ithalatın önüne geçilmesinde önemli rol üstelenmesi beklenen ve ticarileşme sürecine geçilen ‘çaykopit’in, sera ve peyzaj uygulamalarına katkı sunması hedefleniyor.
'ÇAY LİFİNİ ÇEŞİTLİ AŞAMALARDAN GEÇİREREK ‘ÇAYKOPİT’ ÜRÜNÜNÜ ORTAYA ÇIKARDIK'
Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Dr. Atilla Polat, çalışmalara ilişkin bilgi vererek, “Burada, halihazırda çay liflerinin ve atıklarının katma değeri yüksek bir ürüne dönüştürülmesini amaçladık. Aynı zamanda, yurt dışından ithalat yoluyla ülkemize gelen ve döviz çıkışına sebep olan ‘kokopit’ ürününe alternatif olmasını hedefledik. Çay lifini çeşitli aşamalardan geçirerek ön çalışmalar yaptık ve ‘çaykopit’ ürününü ortaya çıkardık. İlk ön çalışmayı enstitü olarak kendimiz yürüttük. Bu yürüttüğümüz çalışmada öncelikli olarak, farklı bitkilerde, tohumlarda üretim çalışmaları yaptık. Tohumlardan; örneğin kabakta, fasulyede güzel sonuçlar aldık. Fidanda da denedik, domates üzerinde denemeler yaptık, onda da gayet güzel sonuçlar alınca, bu işi daha böyle büyük ölçekte ticarileştirmeye yönelik olarak çalışmalara geçtik. Bu kapsamda da 3 tane üniversite ile beraber ortaklık içerisinde süreci yürütmekteyiz” dedi.
‘Çaykopit’in Hindistan cevizi ürüne alternatif olarak kullanacağını da söyleyen Polat, “Ülkemizde özellikle süs bitkileri başta olmak üzere seracılık alanındaki faaliyetlerde kullanılmaktadır. Toprak her yerde her zaman uygun koşullarda bulunmamaktadır. Bununla beraber sera faaliyetleri, birim alanda daha fazla ürün elde etmeye, daha sık ürün elde etmeye örneğin, kendi döngüsüne bıraktığınızda belki yılda 1 veya 2 kere ürün elde edebileceğiniz bir koşulu siz yılda 4’e, 5’e hatta 6’ya dahi çıkarabiliyorsunuz. Ya da normal döngüsünde diyelim ki bir birim ürün alabiliyorken, siz kontrollü alanlarda, optimum koşulları sağlayarak 2-3 birimlik bir ürün almaya doğru gidiyorsunuz. Sürdürülebilir bir tarım çerçevesinde, burada işte Hindistan cevizi ürüne alternatif olacak bir şekilde çaydan elde etmiş olduğunuz lif bazlı ürünler de inşallah gelecekte kullanılacaktır” diye konuştu.